ਜਲੰਧਰ: ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਕਈ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਆਏ ਭਿਆਨਕ ਹੜ੍ਹ ਨੇ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਤੋਂ ਕੁਦਰਤੀ ਆਫ਼ਤ ਦੀ ਭਿਆਨਕਤਾ ਨੂੰ ਦਰਸਾਇਆ ਹੈ। ਨਦੀਆਂ ਅਤੇ ਨਹਿਰਾਂ ਦੇ ਓਵਰਫਲੋਅ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦਾ ਜੀਵਨ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤਬਾਹ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਘੁੱਸ ਗਿਆ, ਪਸ਼ੂ ਪਾਣੀ ਦੇ ਤੇਜ਼ ਵਹਾਅ ਵਿੱਚ ਬਹਿ ਗਏ, ਖੜ੍ਹੀਆਂ ਫਸਲਾਂ ਬਰਬਾਦ ਹੋ ਗਈਆਂ ਅਤੇ ਸੈਂਕੜੇ ਪਰਿਵਾਰ ਆਪਣਾ ਸਭ ਕੁਝ ਗੁਆ ਕੇ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਆਸਮਾਨ ਹੇਠ ਜੀਵਨ ਬਸਰ ਕਰਨ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਹਨ। ਅਜਿਹੇ ਦੁਖਦਾਈ ਹਾਲਾਤਾਂ ਵਿੱਚ, ਜਦੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲੋਕ ਆਪਣੀਆਂ ਜਾਨਾਂ ਬਚਾਉਣ ਵਿੱਚ ਰੁੱਝੇ ਹੋਏ ਹਨ, ਕੁਝ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਅਤੇ ਵਿਅਕਤੀ ਮਾਨਵਤਾ ਦੀ ਮਸ਼ਾਲ ਲੈ ਕੇ ਅੱਗੇ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਨਾਰੀ ਸ਼ਕਤੀ ਐਜੂਕੇਸ਼ਨ ਐਂਡ ਵੈਲਫੇਅਰ ਸੋਸਾਇਟੀ ਅਤੇ ਆਸ਼ਾ ਵਰਕਰਾਂ ਦੀ ਸਾਂਝੀ ਮੁਹਿੰਮ ਨੇ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਮਿਸਾਲ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀ ਹੈ।
ਦਰਦ ਦੀ ਪਛਾਣ ਅਤੇ ਮੁਹਿੰਮ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ
ਹੜ੍ਹ ਪੀੜਤਾਂ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਲਈ ਇਹ ਮੁਹਿੰਮ ਉਸ ਸਮੇਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ ਜਦੋਂ ਸੰਸਥਾ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗੀ ਅਤੇ ਆਸ਼ਾ ਵਰਕਰਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਿੰਡਾਂ ਅਤੇ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਦਰਦ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਅੱਖੀਂ ਵੇਖਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦੇਖਿਆ ਕਿ ਕੇਵਲ ਹੜ੍ਹ ਦੇ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਬਲਕਿ ਬਾਰਿਸ਼ ਦੇ ਨਿਰੰਤਰ ਕਹਿਰ ਨਾਲ ਵੀ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਘਰਾਂ ਦੀ ਹਾਲਤ ਖਰਾਬ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਛੱਤਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਪਾਣੀ ਟਪਕ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਘਰਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਪਾਣੀ ਖੜ੍ਹਾ ਸੀ, ਅਤੇ ਬੱਚੇ ਬਿਨਾਂ ਕੱਪੜਿਆਂ ਅਤੇ ਦਵਾਈਆਂ ਦੇ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹਾਲਾਤਾਂ ਵਿੱਚ ਤੜਫ ਰਹੇ ਸਨ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਕੇਵਲ ਰਾਸ਼ਨ ਹੀ ਕਾਫ਼ੀ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਕਿਉਂਕਿ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਬਚਣ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਸਿਰ ‘ਤੇ ਛੱਤ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਹੋਰ ਜ਼ਰੂਰੀ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਵੀ ਲੋੜ ਸੀ।
ਸੰਸਥਾ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਸ੍ਰੀਮਤੀ ਅਮ੍ਰਿਤਪਾਲ ਕੌਰ ਨੇ ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਨੂੰ ਗੰਭੀਰਤਾ ਨਾਲ ਲਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸਹਿਯੋਗੀਆਂ ਨਾਲ ਇੱਕ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਬੈਠਕ ਕਰਕੇ ਇਹ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਲੋਕਾਂ ਤੱਕ ਸਿਰਫ਼ ਆਟਾ-ਦਾਲ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਤਰਪਾਲਾਂ, ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਕੱਪੜੇ, ਦਵਾਈਆਂ, ਡਾਇਪਰ, ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਸੈਨਿਟਰੀ ਪੈਡ ਅਤੇ ਸਫ਼ਾਈ ਦਾ ਹੋਰ ਸਮਾਨ ਵੀ ਪਹੁੰਚਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ।
ਅਣਡਿੱਠੀਆਂ ਲੋੜਾਂ ਦੀ ਪੂਰਤੀ
ਇਸ ਟੀਮ ਨੇ ਆਪਣੀ ਮਨੁੱਖਤਾ ਭਰੀ ਸੇਵਾ ਫਿਰੋਜ਼ਪੁਰ, ਭੋਗਪੁਰ, ਬੇਹਰਾਮ ਅਤੇ ਜਲੰਧਰ ਦੇ ਕਈ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਨਿਭਾਈ। ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਘਿਰੇ ਹੋਏ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਤਰਪਾਲ ਵੰਡਣ ਦਾ ਕੰਮ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਦਿਲ ਨਾਲ ਇਸ ਮਦਦ ਦਾ ਸਵਾਗਤ ਕੀਤਾ। ਇੱਕ ਪੀੜਤ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਬਜ਼ੁਰਗ ਮਾਤਾ ਨੇ ਅੱਖਾਂ ਭਰੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਕਿਹਾ, “ਰਾਸ਼ਨ ਤਾਂ ਲੋਕ ਦੇ ਗਏ, ਪਰ ਛੱਤ ਵਿੱਚੋਂ ਟਪਕਦੇ ਪਾਣੀ ਨੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਬੀਮਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਤਰਪਾਲ ਮਿਲਣ ਨਾਲ ਘਰ ਬਚ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਡੇ ਸਿਰ ‘ਤੇ ਇੱਕ ਸੁੱਕੀ ਛੱਤ ਮਿਲੀ ਹੈ।”
ਇਸ ਮੁਹਿੰਮ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਖਾਸੀਅਤ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਇਸ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਜ਼ਰੂਰੀ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵੱਲ ਅਕਸਰ ਧਿਆਨ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ। ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਦੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਕੱਪੜੇ ਅਤੇ ਡਾਇਪਰ ਦੇਣਾ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਕਦਮ ਸੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਛੋਟੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਸਾਫ਼-ਸੁਥਰੇ ਮਾਹੌਲ ਵਿੱਚ ਰੱਖਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਮਿਲੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਸੈਨਿਟਰੀ ਪੈਡਾਂ ਦੀ ਵੰਡ ਨੇ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਵੱਡੀ ਚਿੰਤਾ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।
ਸਹੀ ਸਹਾਇਤਾ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ: ਸੋਚ-ਸਮਝ ਕੇ ਦਾਨ
ਅਕਸਰ ਹੜ੍ਹ ਦੇ ਸਮੇਂ ਲੋਕ ਭਾਵਨਾ ਵੱਸ ਆ ਕੇ ਰਾਸ਼ਨ ਵਰਗਾ ਸਮਾਨ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਲਿਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਉਸਦੀ ਸਹੀ ਸਾਂਭ ਸੰਭਾਲ ਨਾ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰਾ ਖਾਣਾ ਖਰਾਬ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਗੱਲ ‘ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੰਦਿਆਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਅਮ੍ਰਿਤਪਾਲ ਕੌਰ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਨੀਅਤ ਨਾਲ ਰਾਸ਼ਨ ਲਿਆਉਂਦਾ ਵੇਖ ਕੇ ਖੁਸ਼ੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਲੋੜ ਇਸ ਗੱਲ ਦੀ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਸੋਚੀਏ ਕਿ ਹੜ੍ਹ ਪੀੜਤਾਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵੀ ਕੀ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਰਾਸ਼ਨ ਦੇ ਨਾਲ ਸਫ਼ਾਈ, ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਛੱਤ ਬਚਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਵਸਤੂਆਂ ਵੀ ਬਰਾਬਰ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹਨ।” ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਇਹ ਸੰਦੇਸ਼ ਸਿਰਫ਼ ਦਾਨੀਆਂ ਲਈ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਬਲਕਿ ਸਮੁੱਚੇ ਸਮਾਜ ਲਈ ਸੀ ਕਿ ਦਾਨ ਸਿਰਫ਼ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨਾਲ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਸੋਚ-ਸਮਝ ਕੇ ਅਤੇ ਲੋੜ ਅਨੁਸਾਰ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਉਹ ਸਹੀ ਥਾਂ ‘ਤੇ ਵਰਤਿਆ ਜਾ ਸਕੇ।
ਪੀੜਤ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੇ ਜਜ਼ਬਾਤ
ਜਦੋਂ ਸੰਸਥਾ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੇ ਪੀੜਤ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸਮਾਨ ਵੰਡਿਆ, ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਚਿਹਰਿਆਂ ‘ਤੇ ਹੌਸਲਾ ਵਾਪਸ ਆਉਂਦਾ ਵੇਖਿਆ ਗਿਆ। ਇਹ ਸਿਰਫ਼ ਵਸਤੂਆਂ ਦੀ ਮਦਦ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਬਲਕਿ ਇਹ ਇੱਕ ਅਹਿਸਾਸ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਇਕੱਲੇ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਇੱਕ ਜਵਾਨ ਕੁੜੀ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਸੈਨਿਟਰੀ ਪੈਡ ਮਿਲਣ ਨਾਲ ਸਾਡੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਚਿੰਤਾ ਦੂਰ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਇਹ ਚੀਜ਼ਾਂ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਸੋਚਦਾ, ਪਰ ਸਾਡੇ ਲਈ ਇਹ ਜੀਵਨ ਜਿਹੀਆਂ ਹਨ।” ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇੱਕ ਬਜ਼ੁਰਗ ਨੇ ਤਰਪਾਲ ਆਪਣੇ ਘਰ ਦੀ ਛੱਤ ‘ਤੇ ਲਗਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ, “ਮੇਰਾ ਘਰ ਬਚ ਗਿਆ ਤਾਂ ਮੇਰੀ ਉਮਰ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਦੌਲਤ ਬਚ ਗਈ। ਇਹ ਲੋਕ ਸਾਡੇ ਲਈ ਫਰਿਸ਼ਤੇ ਬਣ ਕੇ ਆਏ ਹਨ।”
ਸਮਾਜ ਲਈ ਸਬਕ ਅਤੇ ਸਹਿਯੋਗ ਦੀ ਲੋੜ
ਇਹ ਮੁਹਿੰਮ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਸਹਾਇਤਾ ਅਭਿਆਨ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਸਗੋਂ ਇੱਕ ਸਮਾਜਿਕ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਦਾ ਸੰਦੇਸ਼ ਸੀ। ਇਸ ਨੇ ਸਿਖਾਇਆ ਕਿ ਹਰ ਕੋਈ ਆਪਣੇ ਹਿੱਸੇ ਦਾ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਛੋਟਾ ਜਿਹਾ ਸਮਾਨ ਵੀ ਕਿਸੇ ਪੀੜਤ ਪਰਿਵਾਰ ਲਈ ਵੱਡੀ ਰਾਹਤ ਸਾਬਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸੱਚ ਹੈ ਕਿ ਹੜ੍ਹ ਜਿਹੀਆਂ ਆਫ਼ਤਾਂ ਨਾਲ ਜੂਝਣ ਲਈ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਸਹਾਰੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਗੈਰ-ਸਰਕਾਰੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਬਹੁਤ ਵੱਡੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਨਾਰੀ ਸ਼ਕਤੀ ਵਰਗੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਇਹ ਸਾਬਤ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਜੇ ਇਰਾਦਾ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਲੋਕਾਂ ਤੱਕ ਹਰ ਜ਼ਰੂਰੀ ਚੀਜ਼ ਸਮੇਂ ‘ਤੇ ਪਹੁੰਚਾਈ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਕਹਾਣੀ ਸਾਨੂੰ ਇਹ ਸਬਕ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਹਰ ਮੁਸੀਬਤ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਇਕੱਠੇ ਹੋ ਕੇ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਦਾਨ ਕਰਨਾ ਵੱਡੀ ਗੱਲ ਨਹੀਂ, ਸਹੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਦਾਨ ਕਰਨਾ ਹੀ ਅਸਲ ਸੇਵਾ ਹੈ। ਨਾਰੀ ਸ਼ਕਤੀ ਐਜੂਕੇਸ਼ਨ ਐਂਡ ਵੈਲਫੇਅਰ ਸੋਸਾਇਟੀ ਅਤੇ ਆਸ਼ਾ ਵਰਕਰਾਂ ਦੀ ਇਹ ਮੁਹਿੰਮ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਨੁੱਖਤਾ ਦੀ ਮਿਸਾਲ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੇ ਹੜ੍ਹ ਦੇ ਦਰਦ ਵਿੱਚੋਂ ਵੀ ਉਮੀਦ ਦੀ ਕਿਰਨ ਦਿਖਾਈ ਹੈ।
