ਨਕੋਦਰ: ਪੰਜਾਬ ਭਰ ਵਿੱਚ ਪੈ ਰਹੇ ਲਗਾਤਾਰ ਮੀਂਹ ਅਤੇ ਹੜ੍ਹਾਂ ਨੇ ਜਨਜੀਵਨ ਨੂੰ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਮੁਸ਼ਕਲ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ, ਨਕੋਦਰ ਸ਼ਹਿਰ ਨੂੰ ਇੱਕ ਗੰਭੀਰ ਤਕਨੀਕੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨਿਕ ਚੁਣੌਤੀ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸ਼ਹਿਰ ਦਾ ਸਾਰਾ ਗੰਦਲਾ ਪਾਣੀ ਤੇ ਸੀਵਰੇਜ ਦਾ ਪਾਣੀ ਨਗਰ ਕੌਂਸਲ ਵੱਲੋਂ ਲਗਾਏ ਗਏ ਟ੍ਰੀਟਮੈਂਟ ਪਲਾਂਟ ਵਿੱਚ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਪਲਾਂਟ ਤੋਂ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਕਰਕੇ ਲਗਭਗ 10 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਮੱਲੀਆਂ ਕਲਾਂ ਦੀ ਬੇਈਂ ਵਿੱਚ ਸੁੱਟਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਮੌਜੂਦਾ ਬਰਸਾਤ ਦੇ ਮੌਸਮ ਨੇ ਇਸ ਸਾਰੇ ਸਿਸਟਮ ‘ਤੇ ਸਵਾਲ ਖੜ੍ਹੇ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਖੜ੍ਹੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੋਰ ਵੀ ਗੰਭੀਰ ਹੋ ਗਈ ਹੈ।
ਟ੍ਰੀਟਮੈਂਟ ਪਲਾਂਟ ਦੀ ਤਕਨੀਕੀ ਖਾਮੀ
ਟ੍ਰੀਟਮੈਂਟ ਪਲਾਂਟ ਦਾ ਕੰਮ ਸਹੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਪਰ ਇਸ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਤਕਨੀਕੀ ਖਾਮੀ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਹੈ। ਜਾਣਕਾਰੀ ਅਨੁਸਾਰ, ਟ੍ਰੀਟਮੈਂਟ ਪਲਾਂਟ ਦਾ ਆਉਟਪੁੱਟ ਪਾਈਪ ਸੜਕ ਦੇ ਪੱਧਰ ਤੋਂ ਲਗਭਗ 6–8 ਫੁੱਟ ਹੇਠਾਂ ਹੈ। ਆਮ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਕੋਈ ਵੱਡੀ ਸਮੱਸਿਆ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਕਿਉਂਕਿ ਪਾਣੀ ਹੇਠਾਂ ਵੱਲ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਵਹਿ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਪਰ ਬਰਸਾਤ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਹਾਲਾਤ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਦਲ ਗਏ ਹਨ। ਮੱਲੀਆਂ ਕਲਾਂ ਦੀ ਬੇਈਂ ਇਸ ਵੇਲੇ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਨੱਕੋ-ਨੱਕ ਭਰੀ ਹੋਈ ਹੈ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਦਾ ਪੱਧਰ ਸੜਕ ਦੇ ਪੱਧਰ ਤੱਕ ਆ ਪਹੁੰਚਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਟ੍ਰੀਟਮੈਂਟ ਪਲਾਂਟ ਦੇ ਆਉਟਪੁੱਟ ਪਾਈਪ ‘ਤੇ ਸਿੱਧਾ ਉਲਟਾ ਦਬਾਅ (ਰਿਵਰਸ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ) ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਸਿੱਧਾ ਅਰਥ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਟ੍ਰੀਟਮੈਂਟ ਹੋ ਕੇ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਣ ਦੀ ਜਗ੍ਹਾ ਨਹੀਂ ਮਿਲ ਰਹੀ, ਅਤੇ ਉਹ ਵਾਪਸ ਮੁੱਖ ਪਾਈਪਲਾਈਨ ਵਿੱਚ ਧੱਕਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਨੇ ਪੂਰੇ ਸਿਸਟਮ ਨੂੰ ਰੋਕ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।
ਦੱਖਣੀ ਅੱਡਾ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੁਸੀਬਤ
ਇਸ ਤਕਨੀਕੀ ਖਾਮੀ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦੱਖਣੀ ਅੱਡਾ ਨਕੋਦਰ ਦੇ ਇਲਾਕੇ ‘ਤੇ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਬਰਸਾਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਖੜ੍ਹਾ ਹੋਣ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਗੰਭੀਰ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਗੰਦਲਾ ਪਾਣੀ ਸੜਕਾਂ ‘ਤੇ ਜਮ੍ਹਾਂ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਆਉਣਾ-ਜਾਣਾ ਬੇਹੱਦ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਖੜ੍ਹੇ ਪਾਣੀ ਕਾਰਨ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਫੈਲਣ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਵੀ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਡੇਂਗੂ, ਮਲੇਰੀਆ ਅਤੇ ਹੋਰ ਪਾਣੀ ਰਾਹੀਂ ਫੈਲਣ ਵਾਲੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਸਥਾਨਕ ਵਸਨੀਕਾਂ ਵਿੱਚ ਗੁੱਸਾ ਅਤੇ ਚਿੰਤਾ ਦੋਵੇਂ ਹੀ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇ ਤੁਰੰਤ ਨਿਕਾਸ ਦੀ ਕੋਈ ਠੋਸ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨਹੀਂ ਬਣਾਈ ਗਈ, ਤਾਂ ਇਹ ਸਮੱਸਿਆ ਹੋਰ ਵੀ ਵੱਡੀ ਮੁਸੀਬਤ ਦਾ ਰੂਪ ਲੈ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਗੰਦਲੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਬਦਬੂ ਨੇ ਮਾਹੌਲ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵੀ ਖਰਾਬ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਜੀਣਾ ਹਰਾਮ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ।
ਵਿਧਾਇਕ ਇੰਦਰਜੀਤ ਕੌਰ ਮਾਨ ਦਾ ਬਿਆਨ ਅਤੇ ਚੁਣੌਤੀਆਂ
ਇਸ ਗੰਭੀਰ ਮਸਲੇ ‘ਤੇ ਨਕੋਦਰ ਦੀ ਵਿਧਾਇਕ ਇੰਦਰਜੀਤ ਕੌਰ ਮਾਨ ਨੇ ਆਪਣਾ ਸਪੱਸ਼ਟ ਬਿਆਨ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ “ਜਿੰਨਾ ਚਿਰ ਖੜ੍ਹੇ ਪਾਣੀ ਦਾ ਪੱਕਾ ਇਲਾਜ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਓਨਾ ਚਿਰ ਇਹ ਪਾਣੀ ਪੰਪਾਂ ਰਾਹੀਂ ਮੇਨ ਸੀਵਰੇਜ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ ਅਤੇ ਉੱਥੋਂ ਟ੍ਰੀਟਮੈਂਟ ਪਲਾਂਟ ਵਿੱਚ ਭੇਜਿਆ ਜਾਵੇਗਾ।” ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਮੰਨਿਆ ਕਿ ਟ੍ਰੀਟਮੈਂਟ ਪਲਾਂਟ ਦੀ ਆਪਣੀ ਇੱਕ ਸੀਮਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਇੱਕ ਝਟਕੇ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, “ਇਸ ਸਾਰੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ ਸੁਭਾਵਿਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸਮਾਂ ਵੀ ਲੱਗ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਅਸੀਂ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਦਿੱਕਤ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਲਈ ਲਗਾਤਾਰ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ।” ਵਿਧਾਇਕ ਦਾ ਇਹ ਬਿਆਨ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਭਰੋਸਾ ਤਾਂ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਤਕਨੀਕੀ ਮਾਹਿਰਾਂ ਦੇ ਸਵਾਲਾਂ ਦਾ ਜਵਾਬ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦਾ।
ਮਾਹਿਰਾਂ ਅਤੇ ਸਥਾਨਕ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਉੱਠਦੇ ਸਵਾਲ
ਇਸ ਮਸਲੇ ‘ਤੇ ਕਈ ਮੁੱਖ ਸਵਾਲ ਉੱਠ ਰਹੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਜਵਾਬ ਲੱਭਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾ ਸਵਾਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਜੇ ਆਉਟਪੁੱਟ ਪਾਈਪ ‘ਤੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਰਿਵਰਸ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਹੈ, ਤਾਂ ਪੰਪ ਕੀਤਾ ਪਾਣੀ ਬਾਹਰ ਕਿਵੇਂ ਜਾਵੇਗਾ? ਦੂਜਾ, ਕੀ ਨਗਰ ਕੌਂਸਲ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਦਾ ਕੋਈ ਪੱਕਾ ਹੱਲ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਹੈ? ਤੀਜਾ, ਕੀ ਲਗਾਤਾਰ ਰਿਵਰਸ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਕਾਰਨ ਆਉਟਪੁੱਟ ਪਾਈਪ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਣ ਦਾ ਖਤਰਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਵੱਡੀ ਤਬਾਹੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ? ਅਤੇ ਆਖਰੀ ਸਵਾਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਕੀ ਪਾਈਪ ਦੀ ਉਚਾਈ ਵਧਾਉਣ ਜਾਂ ਵੱਖਰੇ ਹਾਈ-ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਪੰਪਿੰਗ ਸਿਸਟਮ ਨਾਲ ਇਹ ਸਮੱਸਿਆ ਹੱਲ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ? ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਵਾਲਾਂ ‘ਤੇ ਸੀਵਰੇਜ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੇ ਜਾਣਕਾਰ ਇੰਜੀਨੀਅਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਜਦ ਤੱਕ ਆਉਟਪੁੱਟ ਪਾਈਪ ਦਾ ਪੱਧਰ ਬਾਈਂ ਦੇ ਮੌਜੂਦਾ ਜਲ ਪੱਧਰ ਤੋਂ ਹੇਠਾਂ ਰਹੇਗਾ, ਇਹ ਤਕਨੀਕੀ ਸਮੱਸਿਆ ਬਣੀ ਰਹੇਗੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਬਰਸਾਤ ਦੇ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਇਹ ਹਾਲਾਤ ਹੋਰ ਵੀ ਗੰਭੀਰ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦਾ ਪੱਕਾ ਹੱਲ ਲੱਭਣ ਲਈ ਜਾਂ ਤਾਂ ਆਉਟਪੁੱਟ ਪਾਈਪ ਦਾ ਪੱਧਰ ਉੱਚਾ ਕਰਨਾ ਪਵੇਗਾ ਜਾਂ ਫਿਰ ਵੱਖਰਾ ਹਾਈ-ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਪੰਪਿੰਗ ਸਿਸਟਮ ਲਗਾਉਣਾ ਪਵੇਗਾ।
ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਹੱਲ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਅਤੇ ਭਵਿੱਖੀ ਚਿੰਤਾਵਾਂ
ਸਥਾਨਕ ਵਸਨੀਕਾਂ ਦੀ ਚਿੰਤਾ ਵੀ ਵਧ ਰਹੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀਆਂ ਗਲੀਆਂ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਪਾਣੀ ਖੜ੍ਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜੇ ਨਿਕਾਸ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ‘ਤੇ ਉਲਟਾ ਦਬਾਅ ਰਹੇਗਾ, ਤਾਂ ਹਾਲਾਤ ਹੋਰ ਖਰਾਬ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਡਰ ਹੈ ਕਿ ਕਿਤੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦਾ ਗੰਦਲਾ ਪਾਣੀ ਵਾਪਸ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਬਸਤੀਆਂ ਵੱਲ ਨਾ ਆਉਣ ਲੱਗ ਪਏ, ਜੋ ਸਿਹਤ ਲਈ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਖ਼ਤਰਾ ਬਣ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਸ ਲਈ, ਸ਼ਹਿਰ ਵਾਸੀਆਂ ਨੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਨੂੰ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਮਸਲੇ ਦਾ ਤੁਰੰਤ ਅਤੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਹੱਲ ਲੱਭਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਜੋ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਦਾ ਦੁਬਾਰਾ ਸਾਹਮਣਾ ਨਾ ਕਰਨਾ ਪਵੇ। ਇਸ ਮਾਮਲੇ ‘ਤੇ ਨਿਗਰਾਨੀ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਜਿੰਨਾ ਚਿਰ ਇਸ ਤਕਨੀਕੀ ਖਾਮੀ ਨੂੰ ਠੀਕ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ, ਓਨਾ ਚਿਰ ਸ਼ਹਿਰ ਲਈ ਹਰ ਬਰਸਾਤ ਦੀ ਰੁੱਤ ਵਿੱਚ ਇਹ ਮੁਸੀਬਤ ਖੜ੍ਹੀ ਰਹੇਗੀ।
