ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਕੇਂਦਰੀ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਿੱਖਿਆ ਬੋਰਡ (CBSE) ਨੇ ਵਰ੍ਹਾ 2026 ਤੋਂ 10ਵੀਂ ਕਲਾਸ ਦੀਆਂ ਬੋਰਡ ਪ੍ਰੀਖਿਆਵਾਂ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਦੋ ਵਾਰੀ ਲੈਣ ਦਾ ਅਹਿਮ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਹ ਬਦਲਾਅ ਕੌਮੀ ਸਿੱਖਿਆ ਨੀਤੀ 2020 ਤਹਿਤ ਸਿੱਖਿਆ ਨੂੰ ਘੱਟ ਤਣਾਅ ਵਾਲਾ ਅਤੇ ਵਧੇਰੇ ਸਮਾਵੇਸ਼ੀ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਕਦਮ ਮੰਨਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਪ੍ਰੀਖਿਆਵਾਂ ਦਾ ਨਵਾਂ ਢਾਂਚਾ:

• ਪਹਿਲੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆ: ਇਹ ਫਰਵਰੀ-ਮਾਰਚ 2026 ਵਿੱਚ ਹੋਵੇਗੀ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ‘ਮੁੱਖ ਪ੍ਰੀਖਿਆ’ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਵੇਗਾ।
• ਦੂਜੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆ: ਇਹ ਮਈ 2026 ਵਿੱਚ ਹੋਵੇਗੀ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ‘ਸੁਧਾਰ ਪ੍ਰੀਖਿਆ’ ਦਾ ਨਾਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।

ਦੋਹਾਂ ਪ੍ਰੀਖਿਆਵਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਨੂੰ ਬਦਲਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗੀ। ਮੈਰਿਟ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਦੂਜੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਦੀ ਕਾਪੀ ਦੀ ਫੋਟੋਕਾਪੀ ਅਤੇ ਦੁਬਾਰਾ ਮੁਲਾਂਕਣ (re-evaluation) ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਵੀ ਦੂਜੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਦੇ ਬਾਅਦ ਹੀ ਉਪਲਬਧ ਹੋਵੇਗੀ।

ਵਿਕਲਪਿਕ ਵਿਵਸਥਾ: ਬੋਰਡ ਦੀ ਦੋ ਵਾਰੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਕਰਨ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਵਿਕਲਪਿਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਇਹ ਜ਼ਰੂਰੀ ਨਹੀਂ ਕਿ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਦੋਨੋਂ ਵਾਰ ਬੋਰਡ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ। ਪਹਿਲੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਮੁੱਖ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਹੋਵੇਗੀ ਅਤੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਦੂਜੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਸੁਧਾਰ ਲਈ ਦੇ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਕਾਰਗੁਜ਼ਾਰੀ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਕਰਨ ਦਾ ਇੱਕ ਹੋਰ ਮੌਕਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰੇਗੀ।

ਮੁੱਖ ਉਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਬਦਲਾਅ: ਇਹ ਬਦਲਾਅ ਪ੍ਰੀਖਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਵਧੇਰੇ ਲਚਕੀਲਾ, ਵਿਦਿਆਰਥੀ-ਕੇਂਦਰਿਤ ਅਤੇ ਦੋ ਮੌਕਿਆਂ ਦੀ ਵਿਵਸਥਾ ਤਹਿਤ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਕਰਨ ਲਈ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਬੋਰਡ ਪ੍ਰੀਖਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਸਿਰਫ਼ ਰਟਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੀਆਂ ਮੂਲ ਯੋਗਤਾਵਾਂ ਅਤੇ ਸਮਝ ਦਾ ਮੁਲਾਂਕਣ ਕਰ ਸਕਣ।

ਪ੍ਰੀਖਿਆਵਾਂ ਦਾ ਸੰਭਾਵੀ ਸ਼ਡਿਊਲ (2026):

• ਪਹਿਲੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆ:
  • ਸ਼ੁਰੂ: 17 ਫਰਵਰੀ 2026
  • ਸਮਾਪਤ: 7 ਮਾਰਚ 2026
  • ਨਤੀਜਾ ਸੰਭਾਵੀ: 20 ਅਪ੍ਰੈਲ 2026
• ਦੂਜੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆ (ਸੁਧਾਰ ਪ੍ਰੀਖਿਆ):
  • ਸ਼ੁਰੂ: 5 ਮਈ 2026
  • ਸਮਾਪਤ: 20 ਮਈ 2026
  • ਨਤੀਜਾ ਸੰਭਾਵੀ: 30 ਜੂਨ 2026

ਇਸ ਨਵੇਂ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਢਾਂਚੇ ਨਾਲ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ‘ਤੇ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਦਾ ਤਣਾਅ ਘਟਣ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਲਈ ਵਧੇਰੇ ਮੌਕੇ ਮਿਲਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ।